Interview: Niet innoveren om te innoveren, maar om de dingen écht anders te doen

De zorgsector – en de ouderenzorg in het bijzonder – staat midden in een fundamentele transitie. Want we weten inmiddels: als we blijven doen wat we altijd deden, verandert er niets. Maar wat zijn eigenlijk de belangrijkste innovatie-ontwikkelingen en waar liggen kansen voor verbetering? We spraken hierover met Tonko Wedda, lid van de Raad van Advies van Anders Werken in de Zorg (AWIZ). “Zorgvernieuwing vraagt om lef en focus.”

Als adviseur zorgtechologie en zorg-ICT met een achtergrond in het bedrijfsleven, deed Tonko Wedda veel ervaring op met zorginnovatie. “Ik kom oorspronkelijk uit de ICT en corporate wereld en wij hadden veel klanten in de zorg,” vertelt hij. “Toen een zoon van een vriend mij vroeg om hem te helpen met zijn zorgstart-up, ontdekte ik hoe moeilijk veel zorgstart-ups het hebben. Met name het complexe systeem eromheen zorgt ervoor dat veel start-ups uiteindelijk vastlopen. Vanuit mijn groeiende affiniteit met de zorg ben ik me steeds meer gaan verdiepen in zorg en innovatie. Ik wilde het zorgsysteem beter begrijpen om van daaruit veranderingen aan te jagen waar start-ups – en eigenlijk de hele sector – baat bij hebben.”

Andere manier van denken en doen
Daardoor heeft hij een duidelijke visie ontwikkeld. “We hebben het vaak over technologie, maar zorginnovatie draait vooral om een andere manier van denken en doen,” legt hij uit. “Daarvoor zijn drie dingen nodig: verstand van technologie, verstand van het zorgproces én verstand van veranderkunde. Vooral dat laatste is essentieel om écht verandering tot stand te brengen.”

Daarin schuilt ook de kracht van AWIZ, legt Tonko uit. “AWIZ is voor en door de zorg, gedragen door de werkvloer – daar waar het moet gebeuren. Bij AWIZ wordt het echt samen gedaan, wat ook een succesfactor is. Door krachten te bundelen, kun je beter en sneller zien wat iets oplevert, daar onderzoek naar doen en concrete acties inzetten. De door AWIZ in samenwerking met Intrakoop gesloten raamovereenkomsten zijn een mooi voorbeeld van je samen kunt bereiken. Dat vraagt lef en soms een tikkeltje rebelsheid, maar dan kom je wél verder.”

Slimmer organiseren en meer zelfredzaamheid
Er zijn veel ontwikkelingen op het gebied van zorginnovatie. Wat zijn in Tonko’s ogen echte gamechangers voor toekomstgerichte ouderenzorg? Tonko: “Er is veel interesse in AI, bijvoorbeeld om administratieve processen te verbeteren en zo zorglasten terug te dringen. Maar de grootste belofte van AI zit voor mij in het overnemen van bepaalde handelingen of deze te vergemakkelijken voor de cliënt en/of mantelzorger. En in het slimmer organiseren van processen.  Een voorbeeld van het laatste: door data slim te gebruiken – bijvoorbeeld sensorinformatie over eten, drinken en slapen in combinatie met data over vitale lichaamswaarden – kunnen we veranderingen in gezondheid voorspellen en eerder ingrijpen. Deze vorm van gezondheidsmonitoring helpt om zorgprocessen echt anders in te richten.”

“Daarnaast is Reablement in opkomst. Deze manier van werken ondersteunt professionals om ouderen te helpen hun eigen leven te leiden. In Scandinavië wordt Reablement volop ingezet. Er zijn voorbeelden uit Denemarken waarbij ouderen binnen drie maanden aanmerkelijk meer zelfredzaam zijn – dat zijn indrukwekkende resultaten. Ook in Nederland groeit de belangstelling, zowel bij zorgorganisaties als bij zorgverzekeraars.”

Juiste innovatiekeuzes maken
Volgens Tonko is er ook nog veel te winnen in hoe we innoveren. “In de zorg zijn we geneigd om groots te denken en vooral de beleidslijnen te volgen. Maar we moeten niet innoveren om te innoveren. Wat willen we bereiken? Wat zijn de risico’s? In het bedrijfsleven wordt daar beter over nagedacht. Vaak wordt er kleinschalig getest en pas na bewezen succes opgeschaald. Daarbij zijn valkuilen in kaart gebracht en wordt duidelijk geprioriteerd: wat doen we nu, wat kan later? Dat helpt om de juiste innovatiekeuzes te maken.”

“Vanuit mijn rol als adviseur van AWIZ probeer ik deze expertise in te brengen en regelmatig die spiegel voor te houden. Mijn netwerk stel ik beschikbaar om partnerschappen en subsidies tot stand te brengen, zodat we dingen ook echt voor elkaar krijgen.”

Van zorg naar leven
Hoe kijkt Tonko naar de toekomst? “Ik hoop dat we over tien jaar meer focussen op health in plaats van care. Dit doet AWIZ door de beweging te maken van enkel zorg naar gewoon leven. Het zou mooi zijn als we in de toekomst spreken over een integraal gezondheidsakkoord in plaats van een zorgakkoord. Natuurlijk zal zorg altijd blijven bestaan, en dat moet ook. Maar de uitdaging is om – met de mogelijkheden van nu en straks – professionals én ouderen een ander perspectief te bieden. Dan doen we de dingen écht anders.” 

De Raad van Advies is het adviesorgaan van AWIZ. Als onafhankelijk adviseur van het Bestuur adviseert de Raad van Advies over strategische beleids- en organisatiethemas die van belang zijn voor de stichting. Benieuwd wie nog meer deel uitmaakt van de Raad van Advies van AWIZ? Bekijk de organisatiepagina.